Seminarium „Od imitacji do innowacji: Polacy 2050” odbyło się tym razem w Serocku, w położonym nad Zalewem Zegrzyńskim Green Park Conference Centre. Spotkanie było poświęcone dyskusji na temat najważniejszych wyzwań, przed którymi stanęła Polska po 25 latach przekształceń systemowych – w ustroju politycznym, gospodarce, życiu społecznym. Z wykładem wprowadzającym wystąpił prof. Tomasz Gruszecki (nz.)
Główne tezy seminarium
W ostatnich 25 latach Polska podjęła unikalny projekt modernizacyjny. W historycznie krótkim okresie odzyskała suwerenność, zmieniła ustrój polityczny, system sojuszy, stosunki własnościowe, zasady funkcjonowania gospodarki; kraj wprzęgnięty został w gospodarkę globalną, Polska stała się członkiem UE i NATO.
Osiągnięcia są oczywiste, wymierne i wielokrotnie były opisywane. Jednocześnie ujawniły się ograniczenia, bariery i problemy, które są nowymi wyzwaniami: strukturalne bezrobocie, niska innowacyjność, niska pozycja w globalnym łańcuchu podziału pracy i tworzenia wartości. Prowadzą do niskich dochodów z pracy, ryzyka pułapki średniego dochodu, niskiego kapitału społecznego. Nakłada się na to kryzys Unii Europejskiej.
W ciągu 25 lat świat zmienił się, zatem i dyskusja wymaga uwzględnienia nowych okoliczności:
- Trendy geopolityczne – wyzwania dla Polski (neoimperializm Rosji, imigracja z Afryki, agresywny islam, radykalizacja europejskiej prawicy i lewicy)
- Polska w Unii Europejskiej (konkurencyjność, państwo opiekuńcze, ekologia – węgiel, brexit, grexit)
- Polska a strefa euro (dylemat bycia w centrum UE a utrata instrumentów polityki makroekonomicznej)
- Procesy demograficzne (starzenie i emigracja) i ich skutki gospodarcze i społeczne
- Populizm i autokratyzm nabierają atrakcyjności – jak je oswoić z demokratycznym kapitalizmem
- Nowe podejście do prowzrostowej polityki gospodarczej (do niedawno tabu, ale obecnie koncepcje radykalnej polityki napędzania wzrostu jak QE czy dochody gwarantowane poważnie rozważane)
- Warunki trzeciej fali polskiej industrializacji (jak przejść w górę łańcucha wartości oddanej przez promocję polskiego kapitału – firm)
- Społeczeństwo innowacyjne; warunki systemowego przejścia od rozwoju opartego na taniej sile roboczej do rozwoju opartego na innowacjach
- Wzrost roli państwa/ redukcja rynku jako sterującego mechanizmu a rosnąca potrzeba endogenicznej, niesterowanej kooperacji poziomej dla osiągania złożonych celów i przyśpieszenia wymiany informacji
- Potrzeba zmiany kulturowej w kierunku tolerancji i zaufania
