Edukacja MBA – czym się wyróżnia?
Ważnym aspektem edukacji MBA jest stymulowanie refleksyjnego myślenia studentów – zdolności krytycznej oceny własnych poglądów, decyzji, działań, postaw, zachowań, mocnych stron i słabości. To refleksyjne myślenie pozwala integrować teorię z praktyką zarządzania i ułatwia samopoznanie się.
MBA jako wyższa kategoria edukacji menedżerskiej
W obszarze edukacji i rozwoju menedżerów programy Master of Business Administration (MBA) odgrywają szczególną rolę. Aby menedżerowie średniego i wyższego szczebla dysponowali wiedzą i umiejętnościami zapewniającymi im jak najlepszą realizację swoich ról zarządczych i przywódczych, muszą być ustawicznie kształceni. Ale sama edukacja w zakresie technik zarządzania nie wystarcza. Niezależnie od znajomości branży, w której działają ich firmy, menedżerom potrzebny jest odpowiedni zestaw kompetencji osobistych, pozwalających na podejmowanie szybkich i trafnych decyzji w dynamicznym otoczeniu biznesowym. Potrzebne im jest też perspektywiczne spojrzenie na otaczającą ich rzeczywistość i znajomość najlepszych praktyk zarządzania, zarówno na poziomie krajowym, jak i międzynarodowym. Ważne jest przy tym docenianie aspektów etycznych w biznesie i jego społecznej odpowiedzialności.
Edukacja MBA – dlaczego lepiej przygotowuje do pracy zarządczej
Studia MBA wyróżniają się na tle wielu form szkolenia kadr zarządzających. W odróżnieniu od krótkich, np. kilkudniowych, programów szkoleniowych, studia te nie koncentrują się na szybkim zdobywaniu lub podwyższaniu konkretnych umiejętności, ale raczej na ustawicznym budowaniu wiedzy i kompetencji, które podlegają weryfikacji i konfrontacji w trakcie studiów, nie tylko poprzez egzaminy, prace zaliczeniowe, projekty i dialog z prowadzącymi zajęcia, ale także w relacjach z innymi studentami. Te ostatnie są głębsze i bardziej długofalowe w porównaniu do typowych szkoleń menedżerskich. Takie budowanie wiedzy i kompetencji w ramach programów MBA trawa co najmniej rok, a bardzo często dłużej, i nie kończy się wraz z uzyskaniem dyplomu; powstaje bowiem przekonanie o potrzebie kształcenia ustawicznego (life-long learning) i dalszego rozwoju kwalifikacji menedżerskich i przywódczych. Ważnym aspektem studiów MBA jest stymulowanie refleksyjnego myślenia studentów – zdolności krytycznej oceny własnych poglądów, decyzji, działań, postaw, zachowań, mocnych stron i słabości. To refleksyjne myślenie pozwala integrować teorię z praktyką zarządzania i ułatwia samopoznanie się. W odróżnieniu od uczestników szkoleń menedżerskich, absolwenci MBA są lepiej przygotowani m.in. do:
- analizy otoczenia biznesowego firmy,
- strategicznego, wizjonerskiego spojrzenia na firmę i jej rolę na rynku krajowym i międzynarodowym,
- integrowania poszczególnych obszarów zarządzania dla realizacji celów strategicznych firmy,
- wdrażania innowacyjnych rozwiązań w firmie,
- wykorzystania najnowszej wiedzy i najlepszych praktyk w dziedzinie zarządzania,
- skutecznego, inspirującego wpływania na współpracowników i podwładnych,
- budowania zespołów i kierowania nimi.
Executive MBA jako sposób na awans do elity kadry zarządzającej
Dla absolwentów programów MBA rozpoczynających karierę zawodową studia MBA są przepustką do kariery, zwykle w dużych korporacjach, ale także w wielu innych organizacjach. Są także pomocne w skutecznym tworzeniu start-upów. Dla doświadczonych menedżerów z kolei to sposób na przejście do elity kadry zarządzającej; w przypadku tych ostatnich szczególnie przydatną formą studiów MBA są programy Executive MBA.
Executive MBA (EMBA) jest przeznaczony dla menedżerów z dłuższym stażem zawodowym; zwykle na wejściu wymagane jest co najmniej pięcioletnie doświadczenie na stanowisku kierowniczym. Głównym celem takiego programu jest umożliwienie menedżerom średniego szczebla przejście na wyższy szczebel zarządzania, a kadrze już zajmującej najwyższe szczeble – ugruntowanie swojej pozycji i wprowadzenie skuteczniejszych metod zarządzania w kierowanych przez nich jednostkach organizacyjnych, w tym zwłaszcza rozwinięcie zdolności przywódczych. Ponieważ studenci programów EMBA są bardziej doświadczeni i dojrzalsi wiekowo w porównaniu do studentów klasycznych studiów MBA, wnoszą oni istotny wkład do dyskusji na zajęciach i zapewniają im wysoki poziom. Mają po prostu wiele do zaoferowania swoim kolegom i koleżankom z grupy pod względem swojej wiedzy i doświadczenia. Wykazują się ponadto lepszą motywacją na studiach. Jak zauważył znany ekspert zarządzania, Henry Minzberg, nauczanie zarządzania ludzi bez większego doświadczenia zawodowego jest mało skuteczne. Dzięki swojemu istotnemu doświadczeniu zawodowemu studenci EMBA nie tylko mogą dzielić się nim z innymi uczestnikami programu, ale także dokonywać diagnozy własnych działań i ocenić ich zasadność w świetle teorii i najlepszych praktyk, a także zrozumieć własne ograniczenia oraz uruchomić bodźce do zmiany zachowań.
Edukacja MBA a potrzeba nowej jakości kadry zarządzającej w Polsce
Różne badania wskazują, iż polscy menedżerowie cechują się dobrymi umiejętnościami zarządzania operacyjnego, ale słabszymi w zakresie zarządzania strategicznego. Nie wykazują też nadmiernej kreatywności i innowacyjności. Innymi słabościami są także niskie umiejętności związane z wprowadzaniem zmian, unikanie ryzyka oraz niska odporność na stres. Przed dyrektorami pionów zasobów ludzkich, menedżerami ds. szkoleń i rozwoju, a także przed szefami firm oraz osobami zarządzającymi jednostkami biznesowymi stają więc obecnie duże wyzwania w zakresie rozwoju kadr menadżerskich. Potrzeba jest nowej jakości kadry zarządzającej, która charakteryzować się będzie strategiczną orientacją, globalną perspektywą, innowacyjnością, zdolnościami przywódczymi pozwalającymi m.in. na wprowadzanie nieodzownych dzisiaj zmian. Szefowie i właściciele firm oraz dyrektorzy HR o rozwoju kandydatów na przyszłych liderów powinni myśleć w szerszym kontekście strategii firmy i wizji jej długookresowego rozwoju.
Wiele organizacji zapomina o celach strategicznych oraz zmieniającej się rzeczywistości i szkoli pracowników, biorąc pod uwagę wyłącznie bieżącą sytuację i aktualne potrzeby. Zawartość programów MBA oraz stosowane w nich metody nauczania są natomiast bardziej zorientowane przyszłościowo i strategicznie. Uczestnicząc w programie MBA, firma uzyskuje oprócz standardowych korzyści wynikających z przyrostu wiedzy, kwalifikacji i umiejętności, również znakomite narzędzie do zarządzania talentami. Edukacja menedżerska na poziomie MBA stanowi także mocny fundament budowania organizacji uczącej się. Z kolei wysoka jakość wiedzy i umiejętności absolwentów MBA przekładają się bezpośrednio na wyniki finansowe firmy.
Edukacja MBA jako czynnik poprawy wynagrodzenia
Program MBA jako oferta rozwojowa dla menedżera jest też skutecznym elementem poprawy jego pakietu wynagrodzeniowego. Absolwenci MBA, którzy są dobrze przygotowani w zakresie wiedzy i kompetencji menadżerskich oraz przywódczych, stanowią dużą wartość na rynku pracy. Badania wynagrodzenia absolwentów studiów przeprowadzone przez firmę Sedlak & Sedlak w 2014 wskazują na ponadtrzykrotnie wyższe wynagrodzenie brutto absolwentów MBA w porównaniu do absolwentów studiów magisterskich w Polsce. W innych krajach jest podobnie – w Wielkiej Brytanii różnica jest trzykrotna, a w USA dwukrotna.